Geneva Association tarafından Aralık 2025’te yayımlanan rapor, gelişmekte olan ekonomilerde sigortanın finansal kapsayıcılığın merkezinde yer alan stratejik bir araç haline geldiğini ortaya koyuyor. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 7 ülkede yapılan anket, sigortaya yönelik algının genel olarak olumlu olduğunu ancak ödenebilirlik ve bilgi eksikliği gibi yapısal sorunların devam ettiğini gösteriyor.
Sigorta, finansal kapsayıcılığın stratejik taşıyıcısı
Geneva Association tarafından yayımlanan “Insurance as a Core Element of Financial Inclusion in Emerging Economies” başlıklı rapor, gelişmekte olan ekonomilerde sigortanın yalnızca tamamlayıcı bir finansal ürün değil, finansal kapsayıcılığın temel unsurlarından biri olduğunu ortaya koyuyor. Rapora göre; sağlık harcamaları, gelir istikrarsızlığı, iklim kaynaklı şoklar ve ani ekonomik kayıplar karşısında haneler ile küçük işletmeler ciddi finansal kırılganlıklarla karşı karşıya kalıyor. Sigorta ise bu kırılganlıkları azaltan, riskleri kolektif olarak paylaştıran ve ekonomik dayanıklılığı güçlendiren temel bir mekanizma olarak öne çıkıyor.
1,3 milyar kişi hâlâ sistem dışında
Raporda, son yıllarda dijital teknolojiler sayesinde ödeme, tasarruf, kredi ve sigorta hizmetlerine erişimde önemli ilerleme kaydedilmiş olsa da, dünya genelinde 1,3 milyardan fazla yetişkinin hâlâ resmî finansal sistemlerin dışında olduğu vurgulanıyor. Bu durum, özellikle gelişmekte olan ekonomilerde ciddi sigorta koruma açıklarına yol açıyor. Nitekim 2023 itibarıyla küresel sigorta koruma açığının %60’ından fazlası gelişmekte olan ülkelerde yoğunlaşıyor.
Finansal kapsayıcılık ekonomik kalkınmayı nasıl destekliyor?
Rapora göre finansal kapsayıcılık, ekonomik büyüme ve dayanıklılığı dört temel mekanizma üzerinden destekliyor:
Tasarruf ve yatırımların harekete geçirilmesi: Güvenli ve erişilebilir finansal araçlar, sermayenin üretken alanlara yönelmesini sağlıyor.
Girişimciliğin desteklenmesi: Kredi ve sigortaya erişim, gayri resmî ve yüksek maliyetli borçlanmaya olan bağımlılığı azaltıyor.
Yoksulluğun azaltılması: Haneler tüketimi dengeleyebiliyor, insan sermayesine yatırım yapabiliyor ve şoklara karşı daha dirençli hale geliyor.
Finansal istikrarın güçlenmesi: Mevduat tabanları genişliyor, kredi portföyleri çeşitleniyor ve kayıt dışılık azalıyor.
Sigortanın tasarruf ve krediden ayrıştığı nokta
Geneva Association raporunda sigortanın finansal araçlar arasındaki benzersiz konumuna özel vurgu yapılıyor. Tasarruflar likidite baskıları nedeniyle sınırlı kalabilirken, kredi mekanizmaları kırılgan haneler için ek geri ödeme yükü doğurabiliyor. Sigorta ise riskleri topluluk genelinde paylaştırarak, tekil bir şokun yıkıcı bir finansal krize dönüşmesini engelliyor. Bu yönüyle sigorta, yalnızca kayıpları telafi eden değil; bireylerin ve işletmelerin eğitim, yatırım ve girişimcilik gibi üretken riskler almasını mümkün kılan bir güvenlik zemini sunuyor.
Hindistan örneği: Kamu, dijital altyapı ve özel sektör
Raporda öne çıkan örneklerden biri Hindistan. Devlet destekli ve teknoloji odaklı programlar sayesinde yüz milyonlarca kişi sağlık, hayat, kaza ve tarım sigortalarıyla ilk kez resmî sigorta kapsamına alındı. Bu model; kamu desteği, güçlü dijital altyapı ve özel sektör iş birliğinin bir araya geldiğinde sigortacılığın finansal kapsayıcılık üzerindeki etkisini nasıl ölçeklendirebildiğini net biçimde ortaya koyuyor.
Hindistan modeli; kamu desteği, dijital altyapı ve özel sektör iş birliğinin birleştiği bir yapı sunuyor. Türkiye, güçlü dijital altyapısı ve gelişmiş sigorta sektörüyle bu modele en yakın ülkeler arasında yer alıyor.
YEDİ ülkede anket: Algı olumlu, engeller sürüyor
Geneva Association, sigortacılığa ilişkin karşılaştırılabilir veri eksikliğini gidermek amacıyla Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 7 ülkede (Brezilya, Çin, Hindistan, Meksika, Fas, Güney Afrika ve Türkiye) kapsamlı bir anket çalışması gerçekleştirdi.
Anketten öne çıkan bulgular şöyle sıralanıyor:
Katılımcıların en az %70’i sigortayı “faydalı” bir finansal araç olarak görüyor.
Sağlık harcamaları, Güney Afrika hariç neredeyse tüm ülkelerde en önemli finansal risk olarak öne çıkıyor.
Sigorta bilinirliğinin en yüksek olduğu ülkeler Çin, Hindistan ve Güney Afrika.
Sağlık sigortası ve belirli süreli hayat sigortasında en büyük engel ödenebilirlik.
Birikimli hayat sigortalarında ise bilgi eksikliği temel sorun olarak öne çıkıyor.
Bu sonuçlar, sigortaya yönelik genel algının olumlu olduğunu; ancak ürünlerin sadeleştirilmesi, fiyatlama ve finansal okuryazarlık alanlarında hâlâ önemli bir potansiyel bulunduğunu gösteriyor.
Bütünleşik yaklaşım vurgusu
Raporda, sigorta kapsayıcılığının artırılabilmesi için ticari sürdürülebilirlik, kamu politikaları ve düzenleyici çerçevenin birlikte ele alınması gerektiği vurgulanıyor. Geneva Association, sigortanın finansal kapsayıcılık gündeminde ikincil değil, merkezi bir politika aracı olarak değerlendirilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Rapor, Türkiye açısından sigortanın yalnızca bir finansal ürün değil; sağlık, gelir ve afet riskleri karşısında ekonomik dayanıklılığın tamamlayıcı unsuru olarak yeniden konumlandırılması gerektiğini ortaya koyuyor. Bulgular sigortanın Türkiye’de finansal kapsayıcılık politikalarında daha bütüncül ve stratejik bir çerçevede ele alınması gerektiğine işaret ediyor.
