Fonart Sigorta Kurucu ve Yönetici Ortağı Selma Çelik, bireysel emeklilik sistemindeki (BES) güncel tabloyu, fon getirilerini ve devlet katkısının katılımcı davranışlarına etkisini değerlendirdi.
TRT Radyo 1’de yayımlanan Poliçe programında İclal Aydın'ın sorularını yanıtlayan Çelik’in verdiği bilgilere göre sistem, 10 milyon katılımcıya ve 1,6 trilyon TL fon büyüklüğüne ulaşarak son yılların en güçlü ivmesini yakaladı.
Bireysel Emeklilikte 10 Milyon Katılımcı, 1,6 Trilyon TL Fon Büyüklüğü
Selma Çelik, bireysel emeklilik sisteminin hem katılımcı sayısı hem fon performansı açısından istikrarlı biçimde büyüdüğünü belirtti:
“Sistemde yaklaşık 10 milyon katılımcı var. Fon büyüklüğü ise 1,6 trilyon TL’ye ulaştı. Özellikle son 4–5 yılda sektör ciddi bir ivme kazandı.”
Katılımcı profiline bakıldığında bireysel sözleşmelerin toplamın %82’sini oluşturduğunu, grup sözleşmelerinin %12, işveren katkılı sözleşmelerin %7 civarında olduğunu aktaran Çelik, sistemde en büyük yaş aralığının 35–46 yaş grubu (%25) olduğunu belirtti.
“18 yaş altına da poliçe yapılabiliyor. Toplam poliçelerin %15’i 18 yaş altındaki katılımcılara ait. Bu da ebeveynlerin çocukları için orta-uzun vadeli yatırım yapma eğilimini gösteriyor.”
Devlet Katkısı Sistemin Büyümesinde Belirleyici Unsur
Çelik, BES’te katılımcı motivasyonunu artıran en önemli unsurlardan birinin %30 oranındaki devlet katkısı olduğunu vurguladı.
“2005 yılında %25 olan devlet katkısı 2022’de %30’a çıkarıldı. Katılımcılar ödedikleri katkı payının %30’una kadar devlet desteği alabiliyor.
2025 yılı için üst sınır 312 bin TL. Bu tutarı ödeyen katılımcı, 93 bin TL’yi devlet katkısı olarak kazanıyor.”
Yeni devreden katkı sistemiyle, bir yıl içinde üst limiti aşan yatırımların sonraki yıllarda da katkı almaya devam edeceğini hatırlatan Çelik, uygulamanın uzun vadeli yatırım davranışını güçlendirdiğini belirtti.
“Artık katılımcılar üst limitin üzerinde para yatırdığında, katkı hakkını sonraki yıllarda da kullanabiliyor. Bu hem sistemin sürdürülebilirliğini hem de yatırım fonlarının büyümesini destekliyor.”
BES Artık Birikim Değil, Yatırım Aracı
Çelik’e göre bireysel emeklilik sistemi, artık klasik bir tasarruf modeli değil; aktif bir yatırım platformuna dönüşmüş durumda.
“Eskiden sistem kumbara gibi görülüyordu. Bugünse yatırım odaklı bir modele dönüştü. Katılımcılar, potansiyel içeren menkul kıymet fonlarına yönelerek enflasyona karşı korunabiliyor.”
Katılımcıların yaklaşık %30’unun sisteme toplu para yatırdığını belirten Çelik, bu davranışın hem fon getirilerini artırdığını hem de devlet katkısından maksimum fayda sağlandığını söyledi.
Altın ve Hisse Senedi Fonları Son 5 Yılın Şampiyonu
Çelik, fon getirilerinde altın ve hisse senedi fonlarının son 5 yılda olağanüstü performans sergilediğini açıkladı:
“Hisse senedi fonları %1.636, altın fonları %1.101 getiri sağladı. Aynı dönemde Borsa İstanbul’un getirisi %864, enflasyon ise %605 seviyesindeydi.
Yani BES fonları, hem Borsa İstanbul’u hem enflasyonu geride bıraktı.”
Çelik’e göre bu tablo, profesyonel portföy yönetim şirketlerinin performansının ve sistemin yatırım potansiyelinin göstergesi.
Fon Seçiminde En Sık Yapılan Hatalar
Çelik, katılımcıların fon seçimi yaparken en çok yaptığı hataları şöyle sıraladı:
“Moda olduğu için en yüksek getirili fona girmek,”
“Risk-getiri dengesini dikkate almamak,”
“Portföyü hiç güncellememek,”
“Tüm varlığı tek fona yönlendirmek,”
“Fonun içeriğini incelemeden seçim yapmak.”
“Katılımcılar giriş yapıp unutuyor. Oysa portföyün düzenli olarak gözden geçirilmesi gerekiyor. Profesyonel müşteri temsilcileriyle ilerleyenler bu konuda çok daha başarılı sonuçlar alıyor.”
PROGRAMI DİNLEMEK İÇİN FOTOĞRAFA TIKLAYIN
Para Piyasası Fonları Güvenli Liman, Riskli Fonlar Uzun Vadede Önde
Faiz oranlarının yüksek seyrettiği dönemlerde para piyasası fonlarının güvenli liman olarak öne çıktığını ifade eden Çelik, faiz düşüşü dönemlerinde riskli enstrümanların daha yüksek getiri potansiyeline sahip olduğunu söyledi.
“Risk alan katılımcılar son 5 yılda ciddi getiriler elde etti.
Para piyasası fonları kısa vadede güvenli alan sunarken, hisse senedi ve altın fonları uzun vadede çok daha yüksek kazanç sağladı.”
Fon Yönetiminde Profesyonel Danışmanlık Vurgusu
Çelik, bireysel emeklilik fonlarında profesyonel destek almanın önemini şu sözlerle özetledi:
“Katılımcıların yoğun iş temposunda fon takibini profesyonel danışmanlarla yürütmesi çok kıymetli.
Böylece potansiyel fonlara doğru zamanda giriş yaparak getirilerini en üst seviyeye çıkarabiliyorlar.”
Güçlü Fon Performansı, Artan Güven
Bireysel emeklilik sisteminde katılımcı sayısının ve fon büyüklüğünün artışı, sektörün olgunlaşma sürecinin hızlandığını gösteriyor.
Devlet katkısının sürmesi, fon getirilerindeki güçlü performans ve yatırım kültürünün gelişmesiyle birlikte BES artık finansal güvenliğin ve uzun vadeli refahın temel araçlarından biri haline geliyor.
