SEDDK Başkanı Davut Menteş, Türkiye sigorta ve bireysel emeklilik sektörünün son yıllarda güçlü bir büyüme ivmesi yakaladığını belirterek, “Bugün sektörümüz hem finansal yapısı hem de düzenleyici çerçevesiyle bölgesinde örnek gösterilen bir noktada” dedi.
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) Başkanı Davut Menteş, Orta ve Güneydoğu Avrupa bölgesine ve SSCB sonrası kurulan ülkelere yönelik sigorta haberleri yapan XPRIMM’e verdiği özel röportajda Türkiye sigorta sektörünün finansal performansı, düzenleyici politikaları, dijital dönüşüm süreci ve stratejik hedefleri üzerine kapsamlı değerlendirmelerde bulundu.
Menteş, “Türk sigorta ve bireysel emeklilik sektörü bugün, sermaye yeterliliği, likidite ve risk yönetimi açısından bugüne kadarki en istikrarlı dönemlerinden birini yaşıyor.” ifadelerini kullandı.
Finansal büyümede rekor artış: 2,4 trilyon TL aktif, 839 milyar TL prim üretimi
Menteş, 2024 yılı itibarıyla sektörün toplam varlıklarının %60 artışla 2,4 trilyon TL’ye yükseldiğini, toplam prim üretiminin %74 artışla 839 milyar TL’ye ulaştığını aktardı.
Bu üretimin 739 milyar TL’sinin hayat dışı, 100 milyar TL’sinin hayat branşından, 35,9 milyar TL’sinin reasürans primlerinden oluştuğunu belirtti.
Türk sigorta sektörünün GSYİH içindeki payı %1,9 düzeyine çıkarken, sektörün finansal sistemdeki ağırlığının %5,83 seviyesine ulaştığını ifade eden Menteş, “OECD ortalamasının altında olmakla birlikte Türkiye’de sigorta penetrasyonu istikrarlı bir şekilde artıyor. Bu da sigortanın toplum genelinde finansal güvenliğin temel unsuru olarak benimsendiğini gösteriyor.” dedi.
BES ve OKS büyüklüğü 1,9 trilyon TL’yi aştı
9 Ekim 2025 itibarıyla Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) katılımcı sayısının 9,9 milyona, fon büyüklüğünün ise 1,8 trilyon TL’ye ulaştığını belirten Menteş, Otomatik Katılım Sistemi (OKS) kapsamında 7,8 milyon çalışan ve 117,6 milyar TL’lik fon büyüklüğü bulunduğunu ifade etti.
Menteş, “Vatandaşlarımız artık sadece zorunlu sigortalar değil, hayat ve emeklilik ürünleriyle de uzun vadeli finansal güvenlik arayışında. Bu yönelim, tasarruf tabanlı büyümenin temellerini güçlendiriyor.” diye konuştu.
“Enflasyon ve döviz oynaklığı denetim anlayışını yeniden şekillendirdi”
Menteş’e göre, Türkiye’nin yüksek enflasyon ve döviz oynaklığı deneyimi, sigorta otoritesinin denetim politikalarında daha temkinli bir yaklaşımı zorunlu kıldı.
SEDDK bu dönemde asgari sermaye gerekliliklerini güncelledi, risk bazlı sermaye yeterliliği hesaplamalarını sıkılaştırdı ve varlık-yükümlülük yönetiminde düzenleyici iskonto oranı uygulamasını başlattı.
Ayrıca sigorta şirketleri için deprem ve likidite şok senaryolarını içeren stres testleri zorunlu hale getirildi.
“Bu sayede sektörün dayanıklılığını ölçüyor, olası riskleri önceden tespit ediyor ve proaktif önlemler alıyoruz. Solvency II ilkeleriyle tam uyum sağlama yönünde ilerliyoruz.” dedi.
Beş temel eksende 2024–2028 Stratejik Plan
Menteş, kurumun 2024–2028 dönemine ilişkin stratejik planının beş ana eksende şekillendiğini açıkladı:
Finansal dayanıklılık ve sermaye güçlendirme: Asgari sermaye gereklilikleri artırıldı, riskli branşlara özel özkaynak limitleri tanımlandı. Yeni varlık sınıfları için sermaye yeterliliği metrikleri oluşturuldu.
İç yönetişimin modernizasyonu: “Akıllı eksper atama” modülü devreye alındı. Aktüer, iç denetim ve bağımsız denetim sistemleri için yeni standartlar getirildi.
Dijital dönüşümün hızlandırılması: “E-Devlet Benim Sigortam” platformu vatandaşlara tüm poliçelerini tek ekrandan görme imkânı sağladı. Ortak Veri Modeli (OVM) ile sektör genelinde veri standardizasyonu sağlandı.
Kapsayıcı ve sürdürülebilir sigortacılığın teşviki: Zorunlu Afet Sigortası (ZAS) uygulamasının altyapısı hazırlandı. Katılım sigortacılığı (takaful) çerçevesi genişletildi.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) entegrasyonu üzerinde çalışmalar sürüyor.
Denetim kapasitesinin artırılması: 2024 yılı itibarıyla 82 saha denetimi tamamlandı, bu kurum tarihinin en yüksek seviyesi oldu. Denetimlerin risk bazlı hale getirildiği ve suistimal tespitinde dijital araçlardan faydalanıldığı açıklandı.
Motor sigortasında dinamik fiyatlama ve değer kaybı standardı
Motor branşının hâlâ en riskli alanlardan biri olduğunu belirten Menteş, SEDDK’nın bu segmentte çok boyutlu bir reform süreci yürüttüğünü anlattı.
Dinamik fiyatlama ve risk havuzu modeliyle yüksek riskli araç gruplarında daha adil bir fiyat dengesi sağlandı.
Hasar maliyet endeksi sayesinde araç parça ve işçilik maliyetlerine göre tarifeler güncelleniyor.
Zorunlu trafik sigortasında teminat limitleri kaza başına 600 bin TL maddi, toplam 13,5 milyon TL bedeni zarar olarak yeniden belirlendi.
Değer kaybı hesaplamalarında standart yöntem uygulaması başlatıldı.
Akıllı eksper atama ve dijital teklif sistemleri ile hasar süreçlerinde şeffaflık sağlandı.
Menteş, “Amacımız hem sürücüyü hem sigorta şirketini koruyan, sürdürülebilir bir motor sigortası ekosistemi oluşturmak.” dedi.
Afet sigortası genişliyor: DASK’tan Zorunlu Afet Sigortası’na geçiş
Röportajda afet sigortası sistemine özel bir yer ayıran Menteş, “Deprem sonrası yapılan düzenlemelerle Türk Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) artık daha esnek ve hızlı bir yapıya kavuştu.” dedi.
Yeni dönemde Zorunlu Afet Sigortası (ZAS) ile yalnızca deprem değil, sel, fırtına, yangın gibi iklim kaynaklı risklerin de kapsama alınacağını vurguladı.
Ayrıca köy alanlarının poliçe kapsamına dâhil edilmesi, prim tarifelerinin aylık olarak güncellenmesi ve afetzede vatandaşlara ödeme kolaylıkları gibi yeniliklerin planlandığını söyledi.
“TES ile uzun vadeli birikim kültürünü güçlendireceğiz”
Menteş, bireysel emeklilik sisteminde önümüzdeki dönemde Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES)’nin devreye gireceğini belirtti.
“TES, hem OKS’nin dönüşümünü sağlayacak hem de çalışanlara ilave birikim imkânı sunacak. Devlet katkısı devam ederken işveren katkısının da sisteme dâhil edilmesi hedefleniyor.” dedi.
Bu dönüşümle BES fonlarının uzun vadeli yatırım araçlarına yönlendirileceğini, sermaye piyasalarının derinleşmesine katkı sağlanacağını da vurguladı.
Dijitalleşme, InsurTech ve siber güvenlik
Menteş, sigorta sektörünün dijital dönüşüm sürecinde önemli bir mesafe kat ettiğini belirterek, InsurTech girişimlerinin desteklendiğini, dijital brokerlik düzenlemelerinin tamamlandığını ve siber güvenlik politikalarının sıkılaştırıldığını ifade etti.
“Yapay zekâ destekli fiyatlama, dijital tazminat yönetimi ve veri analitiği çözümleri sektörün geleceğini şekillendiriyor. Biz, bu teknolojileri bir tehdit değil, erişilebilirlik ve verimlilik için fırsat olarak görüyoruz.” dedi.
ESG ve yeşil sigortacılık gündemin merkezinde
Menteş, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) ilkelerinin artık sigorta sektörünün stratejik öncelikleri arasında olduğunu vurguladı:
“Sigorta şirketlerinin iklim risklerine maruziyetini ölçüyor, yeşil ürünlerin ve sürdürülebilir yatırımların teşvik edilmesi için kılavuz ilkeler hazırlıyoruz.”
SEDDK’nın 2025 yılı sonuna kadar Yeşil Sigortacılık Strateji Belgesi yayımlayacağını belirtti.
Türkiye, bölgesel bir sigorta merkezi olma yolunda
Son olarak Menteş, Türkiye’nin coğrafi konumu, güçlü insan kaynağı ve düzenleyici altyapısıyla bölgesel bir sigorta merkezi olma potansiyeline dikkat çekti.
“Kazakistan, Azerbaycan, Kuzey Makedonya ve İspanya gibi ülkelerle yaptığımız ikili iş birliği anlaşmaları, bölgesel sigorta entegrasyonunun temelini oluşturuyor.” dedi.
