Sigorta uzmanı Zeynep Türker ve Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Uğur Gülen’in sunduğu “Sigortacı Kafası” programına konuk olan ECB Brokerlik Genel Müdürü, Sigorta ve Reasürans Brokerleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Cenk Ecevit. nakliyat sigortacılığının tarihçesinden liman risklerine, proje kargolardan sigorta eğitimine kadar birçok konu hakkında değerledirmelerde bulundu.
Sigortacılığın köklerinin Lloyd’s of London’da, nakliyat teminatları ile atıldığını hatırlatan Ecevit şunları söyledi sektörün tarihsel önemine dikkat çekti.
“Aslında marin kelimesi kelime kökeni itibarıyla deniz sigortalarını ifade ediyor. Ama Türkiye'de biz marin deyince nakliyatın tamamını kapsıyoruz. Gemi, kara, hava, demiryolu… Hepsi dahil. Çünkü bu işin tarihi çok eskiye, 1600-1700’lü yıllara dayanıyor. Sigortacılığın doğuşu aslında bu ihtiyaçla başlıyor.”
Ecevit’e göre sigortacılık tarihi denilince akla ilk gelen yerlerden biri, Lloyd’s of London’daki meşhur kahvehanedir:
“O kahvede başlıyor her şey. Emtia sigortaları, gemilere verilen teminatlar… Nakliyat sigortacılığı bu anlamda gerçekten sigortacılığın anasıdır.”
“Bir konteynerin 3-4 taşıyıcısı olabilir, hepsi ayrı risk demek”
Taşıma modellerinin değişmesiyle birlikte sigorta ihtiyacının da evrildiğini anlatan Ecevit, multimodal ve intermodal taşımaların getirdiği karmaşıklığa dikkat çekiyor:
“Bugün bir yük Çin’den konteynerle çıkıyor, Dubai’de kara taşımasına geçiyor, oradan trene yükleniyor, başka bir yerde tekrar kamyonla gidiyor. Aynı yük dört ayrı taşıma türünden geçiyor. Her birinin riski ayrı. İşte nakliyat sigortası tam da burada devreye giriyor.”
“Uydu fırlatmaları bile nakliyat sigortası kapsamına giriyor”
Programda en dikkat çekici bölümlerden biri de uzay taşımacılığı konusuydu. Cenk Ecevit'in şu sözleri izleyicilerin ilgisini çekti:
“Boru hatları bu kapsama girmiyor ama uydu fırlatmaları giriyor. Çünkü uzaya gönderilen bir nesne de aslında taşıma sürecinin bir parçası. Bu da seyrüsefer alanına dahil olduğu için nakliyat sigortası kapsamında değerlendiriliyor.”
“Türkiye’nin lojistik gücü çok büyük ama sigorta kullanımı zayıf”
Türkiye’nin Avrupa’nın en büyük kara taşıma filolarından birine sahip olduğunun altını çizen Ecevit, sektörün global anlamda çok güçlü olduğunu belirtiyor. Ancak iş sigortaya geldiğinde tablo değişiyor:
“Lojistikçilerimiz dünya standartlarında hizmet veriyor. Orta Doğu’dan talep görüyoruz. Ama mal sahipleri, ‘Bu forwarder yıllardır bu işi yapıyor, bir şey olmaz’ diyerek sigorta yaptırmıyor. Halbuki taşıyıcının sigortası sizi kapsamayabilir.”
“6 Şubat depreminde dar teminat alanlar milyonlarca lira zarar gördü”
Şubat 2023 depremini örnek vererek teminat seçimlerinin önemini vurgulayan Ecevit, yanlış poliçe seçiminin ağır bedeller doğurduğunu anlatıyor:
“İskenderun limanında konteynerler zarar gördü. Bazı firmalar dar teminatlı poliçe yaptırmıştı. Nakliyat sigortası gemiye yükleme anında başlıyordu ama yük henüz karadaydı. Sigorta geçerli sayılmadı. Oysa all-risk poliçe alınsaydı, limanda bekleme süreci de kapsama girerdi. 300-400 lira tasarruf etmeye çalıştılar, milyonları kaybettiler.”
“Nakliyat sigortası trafikteki kaskoya benzemez”
Ecevit, kamuoyunda nakliyat sigortasına dair yanlış algıların da olduğunu belirtiyor:
“Nakliyat sigortası deyince herkes her şeyi ödeyen bir paket zannediyor. Ama A, B, C klozları var. A klozu ‘all-risk’ dediğimiz en geniş kapsam. C klozu ise oldukça dar. Tıpkı trafik sigortasıyla kaskoyu karıştırmak gibi bir durum var burada.”
“Limanlar sigortalı ama iş durması teminatları eksik”
Limanların genel anlamda sigortalandığını ancak kritik teminatların hâlâ eksik olduğunu söyleyen Ecevit, şu önemli uyarıyı yapıyor:
“Limanların fiziki hasarları sigorta kapsamında. Ama liman üç ay çalışamaz hale gelirse ortaya çıkan kar kaybı teminat altına alınmıyor. Oysa zararın büyük kısmı oradan geliyor. Şubat depreminde bir fabrikada 3,5 milyon dolar fiziki zarar ödedik ama 6 milyon dolar kar kaybı tazminatı ödedik.”
“Nakliyat sigortacılığı uzmanlık gerektirir, gençler bu alana yönelmeli”
“Nakliyat sigortacılığı kendine ait terminolojisi, sistemi, riski olan bir alan. Sadece kargo değil; gemi, liman, tersane, proje kargo gibi birçok alt başlık barındırıyor. Gençler bu alanlara yönelmeli, okusunlar, izlesinler, soru sorsunlar. Çünkü bu alanda yetişmiş insan bulmak giderek zorlaşıyor.”
