2025 yılı, Türkiye tarım sigortacılığı tarihinde “afetlerle sınanan” bir dönem olarak kayda geçti. TARSİM Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Bekir Engürülü, 2025 yılını tarım sigortacılığı açısından “olağanüstü bir dönem” olarak niteledi.
Şubat ayında Akdeniz’de yaşanan hafif don olaylarının ardından Nisan ayında ülke genelini sarsan büyük ziraidon felaketi, Türkiye tarım tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir tablo yarattı.
“Uzun yıllardır böylesi bir don olayı yaşanmamıştı. Türkiye’nin neredeyse tamamını etkiledi. Yaklaşık 180 bin hasar ihbarı aldık. Bu olay, TARSİM’in sahadaki gücünü test eden en ciddi sınavlardan biri oldu. Çiftçimizin kaybı bizim kaybımızdır. O yüzden bu yıl, TARSİM’in gerçekten ne için kurulduğunun en net görüldüğü yıl oldu.”
TRT Radyo 1’de İclal Aydıngöz’ün sunduğu Poliçe programına konuk olan Engürülü’nün verdiği bilgilere göre TARSİM, 2025 yılı içinde toplam 28 milyar TL hasar tazminatı ödedi. Bunun 23 milyar TL’si sadece don kaynaklı hasarlardan oluştu.
En fazla tazminat ödemesi Manisa’da üzüm, Malatya’da kayısı, Ordu ve Giresun’da fındık üreticilerine yapıldı. Ayrıca Mersin ve Adana’da nektarin ve şeftali, Ege’de üzüm ve narenciye ürünlerinde ciddi hasarlar meydana geldi.
Engürülü, sigorta tazminatlarının iki aşamalı değerlendirildiğini vurguladı:
“Önce ön ekspertizle don olup olmadığını belirliyoruz. Ardından kesin ekspertizde verim kaybını ölçerek tazminatı ödüyoruz. Ürün tamamen kaybedildiyse ödemeyi hemen yapıyoruz; ancak dolu, sel veya fırtına gibi ikinci bir risk ihtimali varsa hasat tarihine kadar bekliyoruz.”
“Hasar tarihini doğru beyan edin, aksi halde ödeme gecikir”
TARSİM Genel Müdürü, çiftçilere sigorta sürecinde dikkat etmeleri gereken kritik noktaları da hatırlattı. Özellikle hasar tarihi beyanının doğru yapılmaması durumunda ödemelerde aksama yaşanabileceğini belirtti.
“Hasar tarihini çiftçilerimiz mutlaka gerçekçi olarak yazmalı. Çünkü biz ödemeyi hasar tarihinden sonra yapıyoruz. Eğer poliçenin bitiş tarihinden sonra bir tarih yazılmışsa sistem gereği ödeme yapılamaz.”
Engürülü, tarım sigortası primlerinin çiftçiyi koruyacak şekilde planlandığını da anımsattı:
“Çiftçimiz zora girmesin diye primin sadece yüzde 15’ini peşin alıyoruz. Kalan yüzde 85’ini hasattan bir ay sonra ödüyor. Yani ürününü satıyor, gelir elde ediyor ve öyle ödüyor. Bu esneklik sistemin en önemli yönlerinden biri.”
2025: “Afetlerin yılı” — don, kuraklık, sel, yangın bir arada
Ziraidon dışında 2025 yılı, Türkiye’de tarımsal üretimi zorlayan birçok afetle geçti.
Engürülü, yılın sadece ilk aylarında değil, 12 ay boyunca farklı bölgelerde farklı afetlerle karşılaşıldığını söyledi:
Güneydoğu, Doğu ve İç Anadolu’da kuraklık,
Trakya’da ayçiçeği tarlalarında verim kaybı,
İç Anadolu’da Yozgat bölgesinde geniş çaplı dolu,
Türkiye genelinde sel, heyelan ve orman yangınları...
“Yangınların tarım sigortasıyla ilgisi yok gibi görünür ama var. Zeytin, elma, portakal gibi ağaçlar sigortalanabiliyor; hatta arıcılıkta arılar bile sigorta kapsamında. Bu nedenle yangınlarda da ciddi tazminatlar ödedik.”
TARSİM bu süreçte 590 bin dosya işledi. Merkez ve bölge birimlerinde görev yapan 225 kişilik uzman ekip, eksperlerle birlikte aralıksız çalışarak tazminatların zamanında ödenmesini sağladı.
“Gece gündüz, hafta sonu demeden çalıştık. Çünkü bu yıl TARSİM için bir ‘test yılı’ oldu. Kuruluş amacımız olan ‘çiftçinin yanında olmak’ bu yıl gerçek anlamda sınandı.”
PROGRAMI DİNLEMEK İÇİN FOTOĞRAFA TIKLAYIN⬇️
2,5 milyon poliçe, 23 milyon hayvan sigortalandı
Engürülü, TARSİM’in üretim verilerini de paylaştı:
2,5 milyon poliçe düzenlendi, 28 milyon dekar alan sigortalandı, 23 milyon hayvan sigorta kapsamına alındı.
Bitkisel üretimde sigortalılık oranı %23,5’e, büyükbaşta %42’ye, küçükbaşta %25’e, kümes hayvanlarında %70’e, arıcılıkta %35’e ulaştı.
“Sigorta bir dayanışma sistemidir. Ne kadar çok kişi katılırsa risk o kadar kolay yönetilir. Bu yıl yaşanan afetler, çiftçimizin sigorta bilincini artırdı.”
Engürülü, TARSİM’in kar amacı gütmeyen bir yapı olduğuna da dikkat çekti:
“Bizim amacımız kâr etmek değil, üreticinin zararını karşılamak. Tarım ve Orman Bakanlığımız ile Hazine ve Maliye Bakanlığımızın iş birliğinde, SEDDK’nın denetiminde çalışan bir sistemiz. Tek hedefimiz çiftçinin sürdürülebilir üretimine destek olmak.”
Poliçe yaparken dikkat edilmesi gereken beş kritik nokta
Bekir Engürülü, üreticilerin poliçe yaptırırken sıklıkla yaptığı hatalara da değindi. Bu bölüm, tarım sigortası yaptıracak çiftçiler için adeta bir rehber niteliğinde:
Telefon numarası sigortalıya ait olmalı:
“Poliçedeki numara üreticiye ait değilse, fiyat güncellemeleri veya sistem bildirimleri ulaşmıyor. Bu da ciddi mağduriyet yaratıyor.”
Hasat tarihi doğru yazılmalı:
Hasat tarihi, olası don veya dolu olaylarında ödemeyi doğrudan etkiliyor.
Ürün verimi gerçekçi beyan edilmeli:
“Bazı üreticiler primi düşük tutmak için verimi az gösteriyor. Hasar olduğunda tazminat da düşük çıkıyor. Bu eksik sigortadır.”
ÇKS kaydı güncel olmalı:
Arazi intikali yapılmamışsa veya ürün değişmişse sistemde güncelleme yapılmalı.
Poliçedeki bilgileri kontrol etmek şart:
Ada-parsel, ürün adı, hasat tarihi, verim gibi tüm bilgiler kontrol edilmeli.
“Sigorta beyan üzerine kurulu bir sistem. Doğru beyan, doğru ödeme demektir. Lütfen poliçemize sadece imza atıp bırakmayalım; üzerinde yazan her değere dikkat edelim.”
Çiftçi Kayıt Sistemi ve yeni düzenlemeler
Engürülü, devlet destekli tarım sigortalarından yararlanmak isteyenlerin öncelikle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kayıt sistemlerinde güncel bilgiye sahip olması gerektiğini belirtti.
Bitkisel üretim için Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS), hayvancılık için Veteriner Bilgi Sistemi, arıcılık için Arıcılık Kayıt Sistemi, su ürünleri ve kapalı alan üretimi için farklı kayıt yapıları bulunduğunu anlattı.
“İntikali yapılmamış araziler için taahhütnameyle kayıt imkânı getirildi. Bu, Tarım Bakanlığımızın son yıllardaki en önemli kolaylıklarından biri. ÇKS’ye kayıtlı olan üretici, dilediği sigorta şirketinden veya brokerden poliçesini kestirebilir.”
2026 için hazırlıklar: Yeni riskler, yeni teminatlar
İklim değişikliğinin etkileri tarım sigortacılığında yeni riskleri gündeme taşıyor. Engürülü, 2026 yılı için sıcak zararı ve güneş yanıklığı gibi yeni teminatların devreye alınacağını açıkladı.
“Narenciyede son yıllarda sıcak zararıyla karşılaştık. Bu yıl güneş yanıklığı da gündeme geldi. Artık klasik dolu, hortum, sel gibi risklerin ötesinde yeni meteorolojik olaylar var. Bunları da teminat kapsamına almak için aktüeryal çalışmalarımızı tamamladık.”
Bu çalışmaların ardından hazırlanan taslakların Cumhurbaşkanlığı kararıyla yürürlüğe gireceğini belirten Engürülü, sistemin sürekli güncellendiğini ifade etti:
“TARSİM, proaktif bir yapıya sahip. Çiftçiden, il-ilçe müdürlüklerinden, kooperatiflerden gelen talepler doğrultusunda teminatları güncelliyoruz.”
Tanıtım ve farkındalık kampanyaları: “Sigortanızı son güne bırakmayın”
TARSİM’in 2025 yılı boyunca en fazla önem verdiği alanlardan biri de saha bilgilendirmesi ve farkındalık çalışmaları oldu.
Engürülü, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın desteğiyle ülke genelinde tarım il-ilçe müdürlüklerinde “bilgilendirme masaları” kurulduğunu belirtti.
“Çiftçi Kayıt Sistemine gelen üreticilere TARSİM hakkında bilgilendirme yapılıyor. Sosyal medya kampanyaları, SMS hatırlatmaları ve bölgesel toplantılarla üreticiye ulaşıyoruz. Hedefimiz sigortayı alışkanlık haline getirmek.”
Engürülü, özellikle poliçe yaptırmayı son güne bırakan üreticileri uyardı:
“Artık tarımda ‘havaya bakarak’ poliçe yapma devri bitti. İklim değişikliğiyle riskler öngörülemez hale geldi. Don hangi tarihte olacak, sel nerede yaşanacak kimse kestiremiyor. Bu nedenle üreticilerimize diyorum ki: Risk almayın, poliçenizi yaptırın.”
“Gelecek tarımsız, tarım sigortasız olmaz”
Röportajın sonunda Engürülü, TARSİM’in kuruluş felsefesini özetleyen güçlü bir mesaj verdi:
“TARSİM’in amacı kâr etmek değil, üreticinin sürdürülebilirliğini sağlamak. Tarım sigortası, sadece tazminat ödemesi değildir; üretimin devamlılığıdır. Çünkü gelecek tarımsız, tarım sigortasız olmaz.”
| Göstergeler | Rakam / Bilgi |
|---|---|
| Ziraidon ihbarı | 180.000 |
| Toplam hasar ödemesi | 28 milyar TL |
| Don kaynaklı ödeme | 23 milyar TL |
| Hasar dosyası | 590.000 |
| Çalışan + eksper sayısı | 225 |
| Poliçe sayısı | 2,5 milyon |
| Sigortalanan alan | 28 milyon dekar |
| Sigortalanan hayvan | 23 milyon |
| Sigortalılık oranı (bitkisel ürün) | %23,5 |
| Sigortalılık oranı (büyükbaş) | %42 |
| Sigortalılık oranı (kümes) | %70 |
| Prim ödeme kolaylığı | %15 peşin, %85 hasattan sonra |